درباره امواج مغزی Brain Wave بیشتر بدانیم

مطالب مرتبط: 

نقشه مغزی یا qEEG چیست؟ (کلیک کنید)

نقشه مغزی چه مواردی را نشان می دهد؟ (کلیک کنید)


امواج مغزی |Brain Wave   چیست ؟ 

هر فردی 5 نوع از الگوهای الکتریکی مختلف در قشر مغز خود نشان می دهد که این امواج در واقع همان امواج مغزی | Brain Wave می باشد و از طریق جداره جمجه دریافت و اندازه گیری می شوند .


هر کدام از این امواج مغزی | Brain Wave  دارای یک طول موج خاص و یک فرکانس یا بسامد خاص می باشند،که به ترتیب از بیشترین فرکانس ( کوتاهترین طول موج ) تا کمترین فرکانس ( بالاترین طول موج ) گاما (γ) ، بتا (β) ، آلفا (α) ، تتا (θ)  و دلتا (δ)  می باشند .

امواج مغزی را می توان با وسایلی مانند E.E.G یا همان الکترو انسفالوگرافی مشاهده نمود. هر موج مغزی هدف خاصی دارد و به ما در جهت بهترین عملکرد ذهنی کمک می کند .


به طور خلاصه طول موج هر کدام از امواج مغزی به این صورت است 


[ 0.5 – 4 ) HzDelta wave (δ)
[ 4 – 8 ) HzTheta wave (θ)
[ 8 – 13 ) HzAlpha wave (α)
[ 13 – 30 ) HzBeta wave (β)
[ 30 – 60 ) HzGamma wave (γ)

این قابلیت مغز است که در برابر بعضی امواج مغزی منعطف می باشد و یا در راستای بعضی از آنها عمل می نماید، مثل  توانایی کنترل استرس، تمرکز بر روی انجام وظایف و یا حتی ایجاد یک خواب خوب در شب .


کدام موج از امواج مغزی اگر بیشتر باشد برای ما بهتر است ؟

این سئوال یک جواب بیشتر ندارد و آن هم اینکه هیچکدام، در واقع اگر یکی از پنج موج مغزی ما از میزان نرمال خودشان در نقاط مختلف مغز بیش از حد خودشان  یا کمتر از میزان مناسب فعالیت نماید می تواند در فرد باعث بروز مشکل شود. لذا این مطلب نشان می دهد که یک موج نسبت به موج دیگری برتری یا غلبه ندارد و بالا و پایین بودن بیش از حد هر کدام از امواج مغزی برای شخص مفید نمی باشد.

هر کدام از این امواج به ما کمک می نماید تا با شرایط مختلف مواجه شویم ، بنابراین به ما کمک می نماید تا اطلاعات جدید را درک کنیم ، یاد بگیریم همچنین به ما در جهت رفع خستگی در آخر یک روز پر استرس کمک می کند.

در طول روز زمانی که شما بیدار  و یا خواب هستید E.E.G مغز شما 5 نوع مختلف از امواج مغزی را در یک زمان نشان می دهد و هر نقطه از مغز را که در هر زمان از آن نمونه برداری شود هر 5 موج مغزی مشاهده می شود ولی بنا به فعالیت فرد و نقطه ای از سطح جمجمه که از آن نمونه برداری می شود شدت امواج متغییر خواهد بود. به هر حال یک موج خاص در شرایط هوشیاری شما غالب خواهد بود ، برای مثال هنگامی که شما بیدار هستید اما دچار بیش فعال شدید می باشید احتمال دارد که شما عملکرد امواج آرام آلفا یا تتای بیشتری را نسبت به امواج بتا نشان دهید . در طی خواب ، ترکیبی از فرکانسهای آرام وجود دارد اما حتی امکان مشاهده امواج گاما در مرحله REM  خواب ( حرکات سریع چشم ) وجود دارد و در طول فعالیت های تحصیلی و آکادمیک میزان نسبی امواج بتای مغزی بالا می رود.


چگونه می توان از بالا و پایین بودن امواج مغزی آگاه شد ؟

آیا امواج مغزی من نرمال است ؟


الکترو انسفالوگرافی کمی | QEEG از جمله ابزاری است که می تواند امواج مغزی و میزان پراکندگی هر کدام از امواج مغزی را در سطح جمجمه مشخص نماید و با کمک نرم افزارهایی از جمله نوروگاید می توان میزان اماج مغزی را در هر نقطه با میزان نرمال آن مقایسه نمود .


( نقشه مغزی چیست ؟ کلیک نمایید )


آیا می توان میزان امواج مغزی را تغییر داد ؟

بله ، از جمله تکنولوژی هایی که در این زمینه استفاده می شود انواع تکنیک های نوروفیدبک می باشد . 

مرکز توانبخشی وصال از  نوروفیدبک در درمان اختلالات مربوط به امواج مغزی استفاده می نماید. ( نوروفیدبک چیست ؟ کلیک نمایید ) 


 توضیح مختصری در مورد عملکرد انواع  امواج مغزی :

موج مغزی دلتا:

این موج مغزی، کند ترین موج مغزی انسان می باشد که تا به حال ثبت شده است. عموماً در نوزادان و کودکان خردسال دیده می شود و بالا بودن این موج مغزی در افراد بزرگسال عموما نشان دهنده مشکلات مغزی می باشد. در طی رشد ، تولید این موج کم شده و صرفاً در خواب تولید می شوند. در حالت آرامش بسیار عمیق و خواب های شفابخش و نیروبخش وجود دارند. همچنین عملکرد این امواج مغزی در فعالیت های ناخودآگاه اعضای بدن مانند هضم غذا و تنظیم ضربان قلب دیده می شود. تولید میزان مناسب از امواج دلتا به ما در داشتن یک حس خوب و سرحال شدن بعد از یک خواب کامل شبانه کمک می کند.

اگر فعالیت غیر نرمال این امواج وجود داشته باشد فرد دچار اختلال یادگیری یا مشکل در میزان هوشیاری می شود. ( مانند آسیب های مغزی )

میزان بیش از حد معمول : آسیب مغزی، مشکلات یادگیری، عدم توانایی در فکر کردن، بیش فعالی بسیار شدید

میزان کمتر از حد معمول : عدم توانایی در شاداب شدن بدن، خواب بد، عدم توانایی در بازسازی و آمادگی مغزی
میزان مناسب : سیستم ایمنی بدن ، بهبود طبیعی بدن ، خواب عمیق و انرژی دهنده

افزایش دهنده امواج دلتا : خواب ، داروهای آرام بخش


موج مغزی تتا :

این دامنه از موج در خیال بافی و خواب به وجود می آید. این موج مغزی باعث تجربه حالات احساسی عمیق و اولیه در ارتباط فرد می باشند. فعالیت بسیار زیاد امواج تتا افراد را به سمت افسردگی سوق می دهد و می تواند باعث تلقین پذیری آنها شود که می تواند بر پایه آرامش بسیار زیاد باشد و شرایطی مانند نیمه هیپنوتیزم را بوجود آورد . امواج تتا در زمینه های بهبود بینش،  خلاقیت و باعث احساس بیشتر طبیعت می شود. همچنین این موج مغزی عامل خواب هایی است که باعث شادابی و نیروبخشی در فرد می شود .موج مغزی تتا در فردی که ساعات کاری طولانی مدت دارد نمی تواند تولید شود و به طور کلی موج مفیدی است.

دامنه فرکانسی : 4 الی 8 هرتز ( آرام )

میزان بیشتر از حد معمول : بیش فعالی ( ADHD )، افسردگی، فعالیت بیش از حد ( Hyper Activity ) ، حرکات تکانشی، عدم توجه

میزان کمتر از حد معمول: اضطراب، حالات احساسی ضعیف، استرس

میزان مناسب: خلاقیت، ارتباطات عاطفی، آرامش، بینش و شعور

افزایش دهنده امواج تتا : داروهای کند کننده

از جمله مواردی که در نوروفیدبک برای بهبود توجه و تمرکز در کودکان بیش فعال | ADHD استفاده می شود پروتکل های نوروفیدبکی می باشد که موج تتا را کاهش می دهد و موج مغزی بتا را افزایش می دهد.


موج مغزی آلفا :

موج مغزی آلفا پلی بین تفکر هوشیارانه و تفکر غیر هوشیارانه ما می باشد. به عبارت دیگر موج مغزی آلفا دامنه فرکانسی بین امواج مغزی بتا و تتا می باشند. اگر ما دچار استرس شویم دچار " انسداد آلفا " شده ایم ، که شامل فعالیت شدید بتا و کاهش فعالیت آلفا می شود. الزاماً امواج بتا باعث جلوگیری از تولید آلفا می شود زیراما بسیار برانگیخته می شویم.

دامنه فرکانسی موج مغزی آلفا بین 8 الی 12 هرتز می باشد

میزان بیش از حد معمول : خیالبافی، عدم توانایی در تمرکز، آرامش بیش از حد نرمال و تا حدی بی خیالی

میزان کمتر از حد معمول : اضطراب، استرس زیاد، مشکل در خواب و بی خوابی، وسواس، 

میزان مناسب : آرامش ، توجه دیداری مناسب

افزایش دهنده موج مغزی آلفا : الکل، ماری جوآنا، داروهای آرام بخش، بعضی از داروهای ضد افسردگی


موج مغزی بتا :

موج مغزی بتا درگروه امواج با فرکانس بالا و دامنه موج پایین شناخته می شود که عمدتاً در هنگام بیداری دیده می شود . در هنگام تفکرات هوشیارانه، تفکرات منطقی و در هنگام انجام فعالیت های حسی ، داشتن میزان مناسبی از امواج بتا به ما اجازه می دهد تا کاملا بتوانیم روی تکالیف مدرسه یا وظایف محل کارمان تمرکز نماییم. میزان بیش از حد این امواج منجر به تجربه استرس شدید یا اضطراب و دلواپسی می شود. میزان بیشتر امواج همراه با سطح بالای هوشیاری است. زمانی که شما قهوه می نوشید یا تحریک دیگری دریافت می نمایید عملکرد بتای مغزی شما به صورت طبیعی بالا می رود. این امواج با فرکانس سریع ، بیشتر در سراسر روز در طی تکمیل فعالیت های هوشیارانه افراد وجود دارد مانند : تفکرات مهم، نوشتن ، خواندن و انجام روابط اجتماعی .

دامنه موج مغزی بتا : 13 الی 30 هرتز  (بالا ) می باشد

میزان بیش از حد معمول موج مغزی بتا باعث : اضطراب، ترشح آدرنالین ، برانگیختگی بالا ، عدم توانایی برای آرامش ، استرس می شود

میزان کمتر از حد معمول موج مغزی بتا باعث : بیش فعالی | ADHD ، خیالبافی ، افسردگی ، شناخت ضعیف می شود.

میزان مناسب موج مغزی بتا باعث : تمرکز هوشیارانه ، بهبود حافظه و توانایی حل مسئله می شود.

افزایش دهنده موج مغزی بتا : قهوه ، نوشابه های انرژی زا ، تحریکات حسی مختلف و داروهای ضد تشنج می باشد


موج مغزی گاما :

این موج مغزی در انجام وظایف سطح بالا مانند عملکردهای شناختی درگیر است. امواج گاما جهت یادگیری، حافظه و پردازش اطلاعات مهم می باشند. این تصور وجود دارد که امواج 40 هرتزی گاما ( بالاترین فرکانس مغزی ) برای تلفیق حواس با درک و یادگیری مفاهیم جدید کاربرد دارند. این یافته وجود دارد که افرادی که مشکلات ذهنی و یا اختلال یادگیری دارند عملکرد پایین تر از  نرمال در امواج گامای خود دارند .

دامنه فرکانس : 30 تا 60 هرتز ( بالاترین فرکانس مغزی )

میزان بیش از حد معمول موج مغزی گاما باعث : استرس ، اضطراب و تحریک پذیری بالا می شود.

میزان کمتر از حد معمول موج مغزی گاما باعث : بیش فعالی | ADHD ، افسردگی ، اختلال یادگیری خاص | SLD می شود.

میزان مناسب موج مغزی گاما باعث : یکپارچگی حواس ، شناخت ، پردازش اطلاعات ، یادگیری ، درک ، مرحله REM خواب می شود.

افزایش دهنده موج مغزی گاما : مدیتیشن


شکل امواج مغزی :




ارتباط با ما


    

بازگشت